بورس چیست؟ آشنایی با سرمایه گذاری در بازار بورس
واژه بورس در فضای اقتصادی این روزها، یک واژه آشناست، اما اگر از کسی بپرسید بورس چیست؟ شاید نتواند توضیح دقیقی از آن بدهد. به عبارتی بازار بورس را همه می‌شناسند اما نه آنطور که باید. بنابراین در این مقاله سعی کرده‌ایم شما را با بازار بورس در ایران آنچنان که باید، آشنا کنیم.
بازار بورس ، گزینه‌ای خوب برای حفظ ارزش پول
طبق بررسی های صورت گرفته خیلی‌ها تنها راه سرمایه‌گذاری که سراغ دارند سپرده‌گذاری در بانک‌ها است. دلیل تمایل بیشتر افراد به سپرده‌گذاری در بانک‌ها عدم آشنایی آنها با گزینه‌های دیگر سرمایه‌گذاری است.
ترس از دست دادن سرمایه هم یکی دیگر از دلایل احتمالی است که معمولا مانع ورود افراد به سایر گزینه‌های سرمایه گذاری میشود. شاید شما هم به دلیل شناخت کم یا ترس از دست دادن سرمایه سوالات زیادی در مورد بورس داشته باشید.
هرچه شناخت ما از گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری بیشتر شود در شرایط خاص اقتصادی کشور می‌توانیم سرمایه گذاری های هدفمندتر و سومندتری داشته باشیم.
همه می‌دانیم با توجه به تورم فعلی کشور سرمایه گذاری در بانک گزینه عاقلانه ای نیست چون ارزش سرمایه‌ای که از دست می‌رود بیشتر از سودی است که به دست می‌آید. برای شروع بهتر است با مفهوم بورس آشنا شویم.
بورس یا بازار سهام چیست؟
بورس را در یک تعریف بسیار ساده، می‌توانیم یک بازار در نظر بگیریم. همانطور که در بازار، انواع کالا در قبال پول معامله می‌شوند، در بورس نیز دارایی‌های مختلفی معامله می‌شوند. با این تفاوت که می‌توانیم بورس را یک بازار رسمی و دائمی بنامیم.
رسمی از این جهت که قانونی است و قوانین مخصوص به خودش را دارد و دائمی از این جهت که محدود به زمان خاصی نیست و به طور دائم فعال است.
به علاوه اینکه با گسترش فناوری ارتباطات و اینترنت، محدودیت خرید و فروش برداشته شده و سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق اینترنت و بدون مراجعه حضوری معامله کنند.
انواع دارایی های قابل معامله
به صورت کلی دارایی ها به دو دسته دارایی‌های مالی و دارایی‌های غیرمالی تقسیم می شوند.
دارایی‌های غیرمالی (واقعی)
همانطور که از نام این گروه مشخص است، این دارایی‌ها فیزیکی هستند و شامل زمین، ملک، خودرو و انواع دیگر کالاها می‌شوند. همچنین ارزش این دارایی‌ها به برخی خصوصیات مادی و فیزیکی آنها بستگی دارد.
دارایی های مالی
این گروه شامل آن دسته از دارایی‌هاست که فیزیکی نیستند ولی ارزشمندند حقی قانونی برای صاحب خود به همراه دارند. از این گروه می‌توان پول نقد، سپرده‌های بانکی، سهام، اوراق مشارکت و … را نام برد.
ارزش این دارایی‌ها برخلاف دارایی‌های غیر مالی، ناشی از خصوصیات مادی و فیزیکی آنها نیست و به پشتوانه دارایی دیگری تعیین میشود.
به عنوان مثال فرض کنید برگه سهام شرکتی را در اختیار دارید، خود برگه به تنهایی ارزشی ندارد؛ اما همین برگه نشان دهنده مالکیت شما بر قسمتی از سهام شرکت است.
به این ترتیب در سود و زیان آتی شرکت سهیم می‌شوید. همین تغییرات در میزان سود و زیان، باعث میشود ارزش دارایی شما تغییر کند.
دارایی‌هایی که در بورس معامله می‌شوند، از نوع دارایی‌های مالی هستند.
سرمایه گذاری در بورس یکی از مهمترین مهارت های مالی است که باید به آن مسلط باشیم. پس چرا برای یادگیری این مهارت تلاش نکنیم؟
انواع بازار بورس در ایران
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار که در آذرماه سال 1384 به تصویب رسیده، وظایف متعددی برعهده بازار بورس اوراق بهادار است که مهمترین آن نظارت بر بورس‌های مختلف است.
وظیفه هر بورس هم فراهم کردن بستری مناسب برای معامله نوع خاصی از دارایی‌هاست. بسته به دارایی مورد معامله در هر کدام از آنها، به 4 گروه دسته‌بندی می‌شوند:
بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که در آن دارایی‌های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و … تحت ضوابط خاص و معین معامله می شوند. بیشتر سرمایه گذاران در این بخش از بورس فعال هستند.
بطورکلی هر گاه از بورس صحبت میشود منظور بورس اوراق بهادار است.
ویژگی بارز بورس اوراق بهادار شرایط پذیرش شرکت‌هاست. بطوری که پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار نیازمند رعایت شرایط و استاندارهای خاص سازمان بورس است.
شرکت‌های سهامی عام تا شرایط مد نظر سازمان بورس را نداشته باشند نمی‌توانند وارد بورس شوند. این استاندارها و الزامات خاص سازمان بورس باعث شده که شفافیت اطلاعاتی در این بازار نیز نسبت به سایر بازارها بیشتر باشد.
البته شرکت‌هایی که امکان ورود به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، می‌توانند وارد بازار فرابورس شوند.
شرایط ورود به فرابورس راحت‌تر است و از این جهت شفافیت اطلاعات در آن کمتر و بنابراین ریسک معاملات در آن بیشتر است. با این حال اگر شرکتی در فرابورس فعالیت داشته باشد، میتواند نظر مثبت سازمان را جلب کند و بعد وارد بازار بورس شود.
بورس کالا
همانطور که از آن این بازار پیداست، در آن دارایی‌های فیزیکی معامله می‌شوند. در این بورس عرضه‌کنندگان کالای خود را عرضه می‌کنند، سپس این کالا کارشناسی و قیمت‌گذاری میشود و بعد از ارزش‌گذاری از طریق کارگزاران فروخته می‌شوند. بنابراین کارگزاران واسطه فروش بین عرضه‌کنندگان و خریداران هستند.
در بورس کالا اغلب کالاهای خام و اساسی مانند گندم، پنبه، برنج، زعفران، برخی فلزات اساسی و … معامله می‌شوند.
پس از بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال 1384 سرانجام بورس کالا فعالیت خود را از ابتدای مهرماه سال 1386 آغاز کرد.
بورس انرژی
بورس انرژی نسبت به سایر بورس های فعال در ایران بورس جوانی محسوب میشود که در آن حامل های انرژی (نفت، گاز، برق و سایر حامل های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای ذکر شده معامله می‌شوند. بورس انرژی در اسفند ماه 1391 بطور رسمی فعالیت خود را با معاملات برق، قطران و زغال سنگ آغاز کرد.
بورس ارز
در این بازار خرید و فروش ارزهای خارجی انجام می شود. در حال حاضر این نوع از بورس در ایران فعال نیست.
مزایای سرمایه گذاری در بورس چیست؟
همین که بازار بورس توانسته بین فعالیت‌های اقتصادی مردم جا باز کند و توسعه خوبی در اقتصاد ایران داشته باشد، نشان می‌دهد نسبت به دیگر بازارهای مالی برتری‌ها و مزایایی دارد که باعث شده سرمایه‌گذاران به آن جذب شوند. مزایایی که به طور خلاصه عبارتند از:
- امکان سرمایه گذاری در بورس با مبالغ کم و محدود
- شفافیت اطلاعات
- نقدشوندگی بالا
- گزینه های متنوع سرمایه گذاری
- حفظ سرمایه در برابر تورم
- بازار قانونی و شرعی
- کسب بازدهی بالاتر
حال که در مورد بازدهی و کسب سود به عنوان یک مزیت در بورس صحبت شد شاید برای شما نحوه سود بردن در بورس کمی مبهم باشد و به دنبال این سوال باشید که:
نحوه به دست آوردن سود در بازار بورس چگونه است؟
سهامدارن از دو طریق در بورس سود به دست می آورند:
افزایش قیمت سهام (بازده سرمایه ای)
بازدهی است که سرمایه گذار از محل افزایش قیمت سهام کسب می کند.
دریافت سود نقدی (بازده نقدی)
اگر شرکت های بورسی در پایان سال مالی سود آور باشند درصدی از این سود را بین سهامداران خود تقسیم می کنند. میزان پرداخت سود به سیاست های آن شرکت بستگی دارد.
فرض کنید سرمایه گذاری سهام شرکت ایران خودرو را به مبلغ 500 تومان خریداری کرده است و قصد دارد آن را به مدت یک سال نگه داری کند.
اگر در طول دوره سرمایه گذاری شرکت 50 تومن سود به سهامدار پرداخت کند و قیمت سهم نیز به 700 تومن برسد بازده سرمایه گذار از محل افزایش قیمت 40% و از محل دریافت سود نقدی 10% می شود. در مجموع سرمایه گذار از محل خرید سهام ایران خودرو 50% بازدهی کسب نموده است.
نحوه سرمایه گذاری و ورود به بازار بورس
برای ورود به بازار بورس باید کد بورسی یا کد معاملاتی داشته باشید. این کد در واقع عددی برای شناسایی شما در این بازار است و هر سرمایه‌گذار کد مخصوص به خودش را دارد. برای دریافت این کد هم باید به سن قانونی رسیده باشید و به یک کارگزار رسمی مراجعه کنید. بطورکلی برای شروع سرمایه گذاری در بورس و دریافت کد بورسی باید مراحل زیر را بصورت گام به گام طی کنید:
- اعتبارسنجی در سامانه سجام
- مراجعه به یک کارگزاری و ثبت نام در آن
- صدور کد معاملاتی یا بورسی
ورود به بازار بورس و شروع معاملات در آن به همین سادگی نیست! برای اینکه بتوانید سرمایه‌گذاری خوبی داشته باشید و بازدهی بیشتری از آن نصیبتان شود، باید دانش و تجربه کافی از معاملات در این بازار داشته باشید.
آیا سرمایه گذاری در بازار بورس خوب است؟
بعضی از افرادی که در بازار بورس تجربه فعالیت داشته اند از ورود به این بازار راضی نیستند. معمولا وقتی عملکرد ما در موضوعی در سطح انتظارمان نباشد ناراضی خواهیم بود.
خیلی‌ها هیجانی و بدون آموزش مناسب وارد بازار می‌شوند پس طبیعی است که ناراضی خارج شوند. همین موضوع اهمیت آموزش صحیح را چند برابر می‌کند. ما سعی می‌کنیم به شما تصویری واقعی از بورس ارائه دهیم که به دور از بزرگ نمایی یا سیاه‌نمایی باشد.
منبع : isignal
